در آغاز این نشست، «احسان هوشمند» -پژوهشگر مسائل قومی- گذری به تحولات کردستان عراق از دوران زمامداری صدام تا کنون زد و به حوادث خونباری، چون بمباران شیمیایی حلبچه و عملیات انفال که طی آن هزاران نفر از مردم کرد به دست رژیم بعثی عراق قتل عام شدند، اشاره کرد و سپس از همراهی کردان عراقی با ایرانیان در نیمه دوم جنگ تحمیلی گفت.
با چنین پیشگفتاری، نخستین سخنران این نشست فرهنگی، «دکتر میرجلاالدین کزازی» -استاد دانشگاه و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران- بود. ایشان حضور استادان دانشگاه صلاح‌الدین اربیل در سرزمین نیاخاکی خود و در میان دانشجویان را به فال نیک گرفت و گفت: «من بی‌پروا به آواز بلند می‌گویم که در بزمی یکسره ایرانی هستیم. من با سیاست بیگانه‌ام و سخن من از روی سودمندی سیاسی نیست و اگر چه ایران از دید مرزبندی سیاسی، کشوری دیگر است، اما کردان از دید من، یکی از نژاده‌ترین و ناب‌ترین تیره‌های ایرانی‌‌اند و می‌توان گفت که ایرانیان راستین و سرشتین، کردان هستند.» ایشان در ادامه با اشاره به پراکندگی کردها در کشورهای گوناگون گفت: «کرد هر جای جهان که باشد -در ایران، عراق، ترکیه، سوریه، لبنان یا هر کشور دیگری- آنگاه که دهان می‌گشاید و سخن می‌آغازد به بانگ بلند می‌گوید که من ایرانی‌ام.» کزازی با بیان اینکه ایران از دورترین روزگاران تاریخی خویش و از روزگار رازناک و مه‌آلود اسطوره، سرزمین تیره‌های گوناگونی بوده است، کردان را یکی از تیره‌هایی نامید که تا امروز پاییده‌اند و زبان و فرهنگ ایرانی را همچنان پاس داشته‌اند.
این پژوهنده نامدار فرهنگ ایرانی درباره دیرینگی زبان کردی هم گفت: «زبان کردی از ژرفای فرهنگ و تاریخ ایران با ما راز می‌گوید و ریشه زبان‌های ایرانی در طول تاریخ را می‌توان در گویش‌های کردی بازشناخت و هنوز هم پاره‌ای از واژگان کردی به ایران باستان و زبان اوستایی باز می‌گردد.» ایشان سپس به نمونه‌هایی زبان‌شناختی و نحوی از این دست اشاره کرد و افزود که: «کردان، آیین‌ها و جشن‌ها ایرانی را نغزتر از ما برمی‌گزارند و هر جای جهان که باشند از دید فرهنگ، منش، تاریخ و پیشینه نیاکانی هم با دیگر تیره‌های ایرانی یکسان‌اند و هم از بسیاری دیگر از تیره‌ها ایرانی‌تر مانده‌اند که این را می‌توان در رفتار، در آیین، در زبان و دیگر نمودها و هنجارهای فرهنگی و تاریخی دید.»
کزازی کردان را مرزبانان تاریخی ایران‌زمین دانست و گفت: «اگر آنان بیرون از مرزهای این سیاسی ایران هم باشند، از مرزهای فرهنگی و منش ایرانی پاسداری می‌کنند.»
کزازی در بخش دیگری از سخنانش درباره ارتباط زبان پارسی و زبان کردی گفت: «زبان شکرین و شورانگیز پارسی با زبان کردی هیچ ستیزی ندارد؛ چراکه پارسی به نواده می‌ماند و زبان کردی به نیا؛ پس چگونه نیا و نواده می‌توانند با هم سر ستیز داشته باشند؟! هر کدام که دیگری را براند، خود را خوار داشته است و اگر بخواهیم زبان پارسی را به شایستگی بشناسیم باید نیا یا هر زبان کهن ایرانی را شناخته و آموخته باشیم.»
این استاد زبان فارسی در پایان ابراز امیدواری کرد که ایرانیان به ایران پهناور فرهنگی و همدلی بیاندیشند و در روزگاری که روزگار گسستن‌هاست، بیش از هر چیز به همگرایی و همسویی بیشتر با ایرانیان خارج از مرزهای ایران فکر کنند.
در بخش پسین این نشست «دکتر طلعت طاهر حمدعلی» -رئیس بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه صلاح‌الدین شهر اربیل- درباره تأثیر زبان و ادبیات پارسی در کردستان عراق سخن گفت و با اشاره به جایگاه پارسی به عنوان زبان نخست جهان عرفان و دومین زبان جهان اسلام که مورد بهره اندیشمندان و عارفان و شاعران بزرگی بوده است که خارج از حوزه جغرافیایی ایران‌زمین زیسته‌اند، لیکن در قلمرو جغرافیای زبان فارسی همچون قله‌هایی سر برافراشته‌اند؛ از میانرودان (بین‌النهرین) گرفته تا هندوستان و از بغداد تا پاکستان و شبه‌قاره هند و تا پارسی‌گویان سمرقند و بخارا و تاجیکستان و بالاخره اقلیم کردستان عراق یاد کرد و به کردزبانانی اقلیم که در این در فرهنگ جهانی، چهره‌های ماندگار و صداهای نامیرایی آفریده‌اند و مرزبندی‌های جغرافیایی را درنوردیده‌اند و آثار خویش را در حافظه ابدی زبان و تاریخ ادب پارسی به ثبت رسانیده‌اند، اشاره کرد و گفت: «هیچ شاعر کلاسیک کردزبانی را نمی‌توان یافت که بر زبان فارسی تسلط وافی و کافی نداشته باشد و در دیوانش، اشعار فارسی، خصوصا غزل عرفانی -به عنوان مرده‌ریگ فرهنگ ایرانی- یافت نشود و در حال حاضر نیز مطالعه و ترجمه آثار نویسندگان و شاعران معاصر ایران در اقلیم کردستان عراق در اولویت کار محققان و موسسات پژوهشی و دانشگاهیان قرار دارد.»
رئیس بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه صلاح‌الدین همچنین با اشاره به اینکه از دیرباز بسیاری از کتب دینی، دستوری، فرهنگ، عروض و قافیه در کردستان عراق به زبان فارسی نگاشته شده است، افزود: «کردها هر چند همسایه اعراب و ترک‌ها بوده‌اند، ولی به علت غنی‌بودن ادبیات فارسی و وجود وزن عروضی در میان شاعران فارسی‌زبان، از شاعران و آثار فارسی تاثیر پذیرفته‌اند. این روند تاثیر زبان فارسی بر زبان کردی از طریق اشعار باباطاهر همدانی وارد شعر و ادبیات مکتوب کردی شده و در این میان تاثیر حافظ، سعدی، مولانا، شیخ شبستری، بیدل، خاقانی و نظامی به وضوح نمایان است.»
استاد دانشگاه صلاح‌الدین با اشاره به اینکه طی نیمه دوم قرن بیستم اشعار شاعران و نویسندگان فارسی‌زبانی چون نیما یوشیج، سهراب سپهری، احمد شاملو، صادق هدایت، فروغ فرخزاد بیشترین تاثیر را بر شاعران و نویسندگان کرد عراق مخصوصا گوران، شیخ نوری شیخ صالح، شیر کوبیکه س و عبدا… پشیو داشته و این روند تا به حال نیز ادامه دارد، گفت: «ادبیات غالب در اقلیم کردستان عراق، ادبیات فارسی است و اکثر آثار این شاعران و نویسندگان برجسته به زبان کردی ترجمه و در اختیار همگان قرار گرفته است و بدین‌دلیل امید می‌رود در آینده، دانشگاه تهران و دیگر موسسات پژوهشی ایران با همکاری دانشگاهیان و مترجمان اقلیم کردستان همکاری لازم را به عمل آورند.»
ایشان همچنین با اشاره به آشنایی و علاقه وافر ساکنان اقلیم کردستان عراق به زبان و ادبیات فارسی و تاثیرپذیری دیرینه ادبیات فارسی و کردی از یکدیگر افزود: «بنا به درخواست دانشکده ادبیات، گروه زبان و ادبیات فارسی در سال ۱۹۹۸ میلادی در شهر اربیل اقلیم کردستان و در دانشگاه صلاح‌الدین و بدون هیچ‌گونه مساعدت و یاری موسسات آموزشی و گسترش زبان فارسی و دانشگاه‌های ایران، آغاز به پذیرش دانشجو کرد.» ایشان هدف از تاسیس این بخش را ارزش‌بخشیدن و گسترش روابط فرهنگی و تمدن مشترک میان کردان عراق و ایرانیان دانست.
رئیس بخش ادبیات فارسی دانشگاه صلاح الدین اربیل به نیازهای این رشته در کردستان عراق نیز اشاره کرد و افزود: «در حال حاضر از کمبود منابع و کتابخانه‌ای مجهز برای ادبیات فارسی در رنج هستیم و این کتاب‌ها و منابع را با مشقت تهیه می‌کنیم که همین‌جا از ریاست دانشگاه تهران به خصوص دانشکده ادبیات آن درخواست می‌کنیم که در تأمین منابع علمی، تبادل استاد و دانشجو، گرفتن بورس تحصیلی برای دریافت مدرک کارشناسی ارشد و دکترای زبان و ادبیات فارسی و چاپ و انتشار آثار شاعران و نویسندگان کردزبان پارسی‌گوی در ایران همکاری و با تشکیل کار گروه مشترک و برگزاری همایش و کنگره‌های ادبی در راستای رسیدن به این اهداف ما را یاری کنند.»
این گزارش پیش‌تر در روزنامه‌ی قانون منتشر شده است.
سرچشمه: ایرانشهر
درود.دیروز تو خیابون دوستمو با دوس پسرش دیدم همچین ک اومدم سلام بکنم ناگهان دوتا میمون پشت سرم ظاهر شد!گشت ارشاد بود
منم گرفته بودن ک اقا چ نسبتی با شما دارن!خداییش مملکته داریم