به یزدان که گر ما خرد داشتیم (فردوسی)

نبودنــد جز مردمــــی پـــاک دیـــــن	در ایــــن خاک زرخیز ایران زمیــــــن
وز آن کـشـــــــور آزاد و آبـــــاد بــــود	همه دینشـــــان مردی و داد بــــــود
گـــــنه بود آزار کــــس پیششـــــان	چو مهر و وفا بود خـــود کیششـــان
هـمــــه دل پر از مهر این آب و خاک	هــمه بنـــــــده ناب یـــــــزدان پـــاک
ز پشـــــت فریــــدون نیکـــــو نهــــاد	پــــدر در پـــــدر آریــایـــــی نــــــــــژاد
بـــزرگی به مـــــردی و فرهنــــگ بود	گدایـــــی در این بـــوم و بر ننگ بود
کــجا رفت آن دانش و هـــــــــوش ما	که شد مهر میهن فــــراموش مـــــا
که انداخت آتـــــش در ایـــن بوستان	کــــز آن سوخت جان و دل دوستان
چه کردیم کـــــین گونه گشتیم خار؟	خـــــرد را فکندیم این ســــــان زکار
نبود این چــــنین کشور و دیـــــن ما	کـــــجا رفـــــت آییـــــن دیریــــن ما؟
به یزدان که این کشـــــور آباد بـــــود	همـــــه جـــــای مـــــردان آزاد بـــود
در این کشور آزادگــــی ارز داشــــت	کشـــــاورز خــود خانه و مرز داشت
گرانمــایـــه بود آنکــــــه بودی دبـیـــر	گرامـــــی بد آنکــــس که بودی دلیر
نه دشمن دراین بوم و بر لانه داشت	نه بیگانه جایی در این خانه داشت
که مـــــا را روان و خرد تیره گشـــت	از آنروز دشمن بـــــما چیره گـــــشت
که نـــــان آورش مرد بیگانـــــه شـد	از آنـــــروز ایــن خـــــانه ویرانه شـــــد
کشـــــاورز بایـــــد گدایـــــی کنـــــد	چـــــو ناکس به ده کدخــــــدایی کند
کجـــــا این سر انجــــام بد داشتیم	به یـــــزدان که گـــــر ما خرد داشتیم
بـــــه از زندگی کـــــردن و زیستـــن	بســـــوزد در آتش گرت جـــــان و تـن
دو صد بار مردن به از زنــدگی است	اگـــــر مایه زندگی بنــــــــدگی است
بـــــرون سر از این بار ننـــــگ آوریـم	بیـــــا تا بکوشیـــــم و جنگ آوریـــــم